Od początku 2014 roku w polskim systemie prawnym obowiązują nowe przepisy regulujące zasady postępowania z odpadami opakowaniowymi po środkach niebezpiecznych, wprowadzone Ustawą z dnia 13 czerwca 2013 roku o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz. U. 2013 poz. 888). W myśl nowych regulacji, przedsiębiorcy wprowadzający na rynek krajowy środki niebezpieczne w opakowaniach zostali zobligowani do zapewnienia odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych, wytwarzanych w wyniku użytkowania ich produktów. W praktyce skutkowało to zakończeniem funkcjonowania systemu kaucyjnego dla opakowań ze środkami niebezpiecznymi oraz pojawieniem się nowego obowiązku zbiórki i przetwarzania odpadów opakowaniowych z nich powstających. Dodatkową komplikację nowego systemu stanowi niedopuszczenie do niego funkcjonujących od lat na rynku organizacji odzysku opakowań i nadanie nowych uprawnień izbom gospodarczym, niemającym dotychczas zbyt wiele wspólnego z praktyczną gospodarką odpadami opakowaniowymi. Przedsiębiorcy wprowadzający na polski rynek środki niebezpieczne w opakowaniach mają bowiem tylko dwie możliwości postępowania - nawiązanie współpracy z izbą gospodarczą, posiadającą zawarte stosowne porozumienie z marszałkiem województwa lub rozliczenie się samodzielne, wymagające dokonania rzeczywistej zbiórki i przetworzenia odpadów opakowaniowych po środkach niebezpiecznych oraz sporządzenia niezbędnej sprawozdawczości, przedkładanej do urzędu marszałkowskiego. Oprócz obowiązków związanych z zapewnieniem odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych po środkach niebezpiecznych, na podmiotach wprowadzających tego rodzaju asortyment na rynek krajowy ciąży dodatkowo konieczność prowadzenia lub finansowania publicznych kampanii edukacyjnych, mających na celu zwiększanie świadomości ekologicznej społeczeństwa w zakresie prawidłowego postępowania z opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Z drugiej jednak strony, nowe regulacje prawne zniosły obowiązujący przed 2014 rokiem wymóg przyjmowania przez sprzedawców detalicznych i hurtowych pustych opakowań po środkach niebezpiecznych od ich użytkowników, a obowiązek ten funkcjonuje jeszcze wyłącznie w odniesieniu do środków ochrony roślin.

Szczegółowa definicja środków niebezpiecznych zawarta została w art. 8 pkt. 14 wspomnianej Ustawy z dnia 13 czerwca 2013 roku o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz. U. 2013 poz. 888) i obejmuje niektóre substancje chemiczne i ich mieszaniny, w tym niektóre środki ochrony roślin, klasyfikowane jako toksyczne, rakotwórcze, mutagenne, działające szkodliwie na rozrodczość oraz stwarzające zagrożenie dla środowiska wodnego. Z praktycznego punktu widzenia, środki niebezpieczne występują najczęściej w postaci przemysłowych produktów i półproduktów chemii organicznej oraz nieorganicznej, ale można je spotkać również w formie farb, lakierów, emulsji, klejów, środków czyszczących i odtłuszczających, aromatów oraz koncentratów, tak więc właściwie w przypadku każdej branży istnieje możliwość stosowania tego typu substancji chemicznych. Za wprowadzenie na rynek krajowy środków niebezpiecznych w opakowaniach rozumie się sprzedaż wyprodukowanych przez siebie tego rodzaju wyrobów na polskim rynku lub sprowadzanie takich produktów bezpośrednio z zagranicy do Polski, niezależnie od sposobu ich dalszego wykorzystania - dystrybucji lub użytku na potrzeby własne. Trzeba zatem szczególnie podkreślić, że sprowadzanie na własny użytek środków niebezpiecznych do kraju również podlega pod wszystkie obowiązki środowiskowe, nawet w przypadku wykorzystywania tych substancji wyłącznie wewnątrz przedsiębiorstwa (surowce do produkcji, środki czyszczące, odczynniki laboratoryjne itp.), bez ich dalszej sprzedaży. Pod nowe regulacje prawne podlegają tylko opakowania mające bezpośredni kontakt ze środkiem niebezpiecznym, a wszystkie pozostałe materiały opakowaniowe (opakowania zbiorcze i transportowe) wymagają odmiennego sposobu rozliczenia. Biorąc zatem za przykład partię towaru w postaci kanistrów z tworzywa sztucznego ze środkiem niebezpiecznym, które dodatkowo zabezpieczono poprzez ustawienie na paletach drewnianych i owinięcie folią stretch, tylko wprowadzanie opakowań w postaci kanistrów wymagać będzie zastosowania nowych przepisów, a pozostałe opakowania niezmiennie podlegają zgłoszeniu do organizacji odzysku opakowań, z którą przedsiębiorca powinien posiadać zawartą umowę współpracy.

Jakie zatem obowiązki ciążą na przedsiębiorcy wprowadzającym środki niebezpieczne w opakowaniach na rynek krajowy? Przede wszystkim niezbędna jest prawidłowa klasyfikacja wprowadzanych produktów chemicznych i bezbłędne wyszczególnienie spośród oferowanego asortymentu wyłącznie substancji i mieszanin spełniających definicję zawartą w art. 8 pkt. 14 wspomnianej Ustawy z dnia 13 czerwca 2013 roku o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz. U. 2013 poz. 888). Po zdefiniowaniu rodzajów środków niebezpiecznych wprowadzanych na polski rynek, kluczową kwestią jest prowadzenie na bieżąco ilościowej i jakościowej ewidencji opakowań, w których substancje chemiczne trafiają do ich dalszych użytkowników, co jest szczególnie istotne z uwagi na obowiązującą karę finansową w wysokości 5000,00 - 500 000,00 złotych, przewidzianą za brak ewidencji obejmującej informację o masie opakowań wprowadzonych wraz z produktami w danym roku kalendarzowym. W momencie, w którym przedsiębiorca posiada pełną wiedzę na temat wprowadzanych środków niebezpiecznych oraz ich opakowań, musi zostać podjęta najważniejsza decyzja, dotycząca sposobu zapewnienia odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych, powstających z opakowań po oferowanych substancjach chemicznych. Najprostszą metodą realizacji opisywanych obowiązków prawnych jest nawiązanie współpracy z izbą gospodarczą, posiadającą zawarte z marszałkiem województwa stosowne porozumienie, dotyczące opakowań po środkach niebezpiecznych. Podpisanie umowy z izbą gospodarczą przenosi na nią obowiązek zorganizowania systemu zbierania i przetwarzania odpadów opakowaniowych oraz uzyskania stosownych dokumentów potwierdzających realizację przejętych od klienta obowiązków prawnych. Alternatywną metodą jest natomiast samodzielne rozliczenie, wiążące się jednak z koniecznością przeprowadzenia własnej zbiórki oraz przetwarzania (odzysku i recyklingu) odpadów opakowaniowych po środkach niebezpiecznych. Z tego sposobu realizacji obowiązków korzystają najczęściej podmioty, które środki niebezpieczne wprowadzają wyłącznie na swój własny użytek, dzięki czemu odpady opakowaniowe po tych substancjach znajdują się na terenie danego przedsiębiorstwa i nie jest konieczne organizowanie zbiórki zużytych opakowań z rynku - od innych podmiotów. W takim przypadku przedsiębiorca musi przekazać zgromadzone odpady opakowaniowe do stosownych podmiotów zewnętrznych, posiadających wymagane uprawnienia (decyzje administracyjne) do prowadzenia działalności w zakresie przetwarzania odpadów, a po uzyskaniu od nich odpowiednich dokumentów potwierdzających odzysk i recykling, sporządzić i przedłożyć do właściwego urzędu marszałkowskiego obligatoryjne sprawozdanie roczne. Samodzielna realizacja obowiązków z pewnością pozwala na zaoszczędzenie środków finansowych, stanowiących wynagrodzenie izby gospodarczej, niemniej jednak nie jest ona w praktyce możliwa do realizacji w przypadku wprowadzania znacznych ilości produktów w opakowaniach jednostkowych do klientów detalicznych, dla których niezwykle trudno jest zorganizować ekonomicznie uzasadniony system zbiórki odpadów.

Podsumowując powyższy temat, należy również zwrócić uwagę, że opisane obowiązki prawne w analogiczny sposób dotyczą także wprowadzania na rynek krajowy produktów w opakowaniach wielomateriałowych, takich jak na przykład kartony do płynnej żywności, worki wielowarstwowe do materiałów sypkich czy laminaty złożone z papieru, tworzyw sztucznych i aluminium. Od 2014 roku przedsiębiorcy wprowadzający na polski rynek środki niebezpieczne w opakowaniach oraz wyroby w opakowaniach wielomateriałowych mają zatem możliwość współpracy jedynie z izbami gospodarczymi, a wskazane asortymenty opakowaniowe absolutnie nie mogą podlegać rozliczeniu za pośrednictwem organizacji odzysku opakowań.

Przykładem izby gospodarczej, realizującej w imieniu przedsiębiorców obowiązki związane z odzyskiem i recyklingiem odpadów opakowaniowych po środkach niebezpiecznych oraz odpadów opakowań wielomateriałowych, jest założona w Łodzi Polska Izba Odzysku i Recyklingu Opakowań (PIOIRO), której współzałożycielem i członkiem jest Interseroh Organizacja Odzysku Opakowań S.A.. PIOIRO posiada zawarte z Marszałkiem Województwa Łódzkiego stosowne porozumienia, na mocy których organizuje w imieniu przedsiębiorców wszelkie działania związane ze zbieraniem i przetwarzaniem odpadów opakowaniowych, skutkujące uzyskaniem wymaganych przez przepisy prawa dokumentów potwierdzających recykling (DPR) oraz dokumentów potwierdzających odzysk (DPO), stanowiących podstawę i dowód prawidłowego rozliczenia przedsiębiorców. Dodatkowo, poprzez udzielone przez klientów stosowne pełnomocnictwa, PIOIRO realizuje również obowiązki sprawozdawcze przedsiębiorców względem urzędu marszałkowskiego, zapewniając całkowity outsourcing zagadnień prawnych związanych z odpadami opakowaniowymi po środkach niebezpiecznych oraz odpadami opakowań wielomateriałowych.