W niniejszym artykule podjęto temat dotyczący powszechnych błędów dotyczących zapisu na etykiecie ilości nominalnej produktu paczkowanego. Ponadto opisano problemy dotyczące stosowania na etykietach znaku „e” oraz oznakowania produktów w opakowaniach aerozolowych.

Towar paczkowany, czyli co?
Zgodnie z definicją, zawartą w art. 2 pkt 1 ustawy z 7 maja 2009 r. o towarach paczkowanych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1161, z 2018 r. poz. 650), za towar paczkowany należy uznać każdy produkt umieszczony w opakowaniu jednostkowym dowolnego rodzaju, jeśli ilość nominalna produktu jest jednakowa dla całej partii i nie przekracza 50 kg lub 50 L. Ponadto ilość ta musi być odmierzona bez udziału nabywcy oraz nie może zostać zmieniona bez naruszenia opakowania.

Dla przykładu: towarem paczkowanym będzie ser żółty w opakowaniach jednostkowych o ilości nominalnej jednakowej dla całej partii, np. 250 g, ale nie będzie nim ten sam rodzajowo ser żółty zapakowany na stoisku przez sprzedawcę na życzenie klienta o masie netto 250 g (odmierzenie przy udziale nabywcy, a np. kolejny klient może mieć życzenie zakupu innej ilości).

Towarami paczkowanymi są zarówno produkty spożywcze, jak również produkty chemiczne, produkty kosmetyczne i wiele innych. Przykładem jest płyn do mycia naczyń, mydło w płynie o ilości nominalnej, jednakowej dla całej partii (np. 1 L), worek cementu budowlanego o ilości nominalnej jednakowej dla całej partii 50 kg, ale nie jest już nim partia węgla workowanego o ilości nominalnej 60 kg. Towarem paczkowanym jest także suplement diety oznaczony na opakowaniu ilością nominalną jednakową dla całej partii, np. 50 g (może być dodatkowo oznaczony ilością sztuk), ale nie jest nim opakowanie tabletek w blistrze o liczności 25 szt. (nieoznaczone dodatkowo masą nominalną).

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o towarach paczkowanych oznakowanie umieszczone na towarach paczkowanych powinno być łatwe do odczytania i dobrze widoczne, a także wykonane w sposób niedający się usunąć bez uszkodzenia opakowania. Poza wymaganiami dotyczącymi oznakowania produktów, określonymi w odrębnych przepisach, towary paczkowane wprowadzane do obrotu powinny posiadać nazwę produktu, ilość nominalną produktu oraz firmę (paczkującego, zlecającego paczkowanie, sprowadzającego lub importera).

Ilość nominalna towaru
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 20 lipca 2009 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących oznakowań towarów paczkowanych precyzuje formę zapisu oznakowania ilości nominalnej. Może być ona poprzedzona dodatkowym zapisem: objętość netto, masa netto lub zawartość netto. Mimo że ten akt prawny jest stosowany od prawie 10 lat, nadal zdarzają się błędy. Firmy niekiedy stosują zapis: masa, waga, ciężar, pojemność. Zapisy takie nie są poprawne. Pojemność opakowania może być stosowana w uzupełnieniu do informacji o ilości nominalnej, ale tylko w wyjątkowych sytuacjach, np. w odniesieniu do szklanych słoików o ilości nominalnej 600 g produktu, a pojemności opakowania (niejako całkowitej słoika) 900 ml.

 Ilość nominalną produktu w opakowaniu wyraża się, w zależności od konsystencji danego produktu, w następujących jednostkach:
- objętości – w przypadku konsystencji płynnej (np. płyn do płukania tkanin);
- masy – w przypadku konsystencji stałej, półpłynnej, mazistej, stanowiącej mieszaninę stałej i płynnej albo stanowiącej część stałą z mieszaniny stałej i płynnej (np. masło kakaowe do ciała).

Rozporządzenie Ministra Gospodarki dopuszcza stosowaną powszechnie praktykę handlową dla danych towarów paczkowanych, w szczególności ilość nominalna produktu o konsystencji płynnej może być wyrażana w jednostkach masy, a produktu o konsystencji stałej lub półpłynnej w jednostkach objętości, jeżeli użyte jednostki będą stanowić dokładną i wystarczającą informację dla nabywcy. Tym samym ilość nominalna w odniesieniu do ziemi do kwiatków jest wyrażana w litrach, zaś woda utleniona jest sprzedawana w buteleczkach z zapisem 100 g.

Produkty aerozolowe
W tym miejscu warto wspomnieć o produktach w opakowaniach aerozolowych. Na każdym wyrobie aerozolowym umieszcza się w sposób widoczny, czytelny i trwały masę netto zawartości i pojemność netto (w odniesieniu do drugiej wartości sformułowano prawne zastrzeżenie). Dopuszcza się niepodawanie masy netto w przypadku, gdy wyrób aerozolowy zawiera informację o całkowitej pojemności opakowania. Informacja ta musi zostać zapisana w taki sposób, aby nie została pomylona z zapisem ilości nominalnej – nominalnej zawartości objętości pojemnika. Podsumowując, w praktyce opakowanie np. lakieru do włosów posiada zapis (wartość 303 umieszczona w ramce oznacza całkowitą pojemność opakowania podaną w mililitrach): Zawartość netto: 250 ml 303

Nazwy i oznaczenia jednostek miar
Nazwy i oznaczenia jednostek miar stosowane w oznakowaniu towarów paczkowanych określa załącznik nr 1 do ww. rozporządzenia, zaś załącznik nr 2 wskazuje minimalną wysokość cyfr i liter. Co ważne, wartość liczbowa ilości nominalnej towaru paczkowanego może zawierać ułamek dziesiętny z nie więcej niż trzema cyframi po przecinku. Analizując zapisy na etykietach produktów dostępnych na rynku, można zauważyć:
- niewłaściwy zapis jednostki miary mililitr w postaci ML (poprawny zapis ml lub mL);
- zbyt mały rozmiar cyfr i liter w oznakowaniu ilości nominalnej – w szczególności dotyczy to niewielkich produktów;
- brak odstępu między wartością liczbową a jednostką miary wyrażenia (liczba, spacja, oznaczenie jednostki miary jest w rozumieniu SI wyrażeniem i podlega powszechnie obowiązującym regułom gramatycznym) – niepoprawny zapis: 100ml;
- stosowanie kursywy w zapisie ilości nominalnej – np. 100 ml;
- uwzględnianie liczby mnogiej – niepoprawny zapis: 3 L-y.

Powyższe zasady dotyczą oznaczenia ilości nominalnej na opakowaniu towarów paczkowanych, ale także każdego miejsca opakowania, gdzie stosowane są jednostki miar, np. przy podawaniu informacji o dozowaniu proszku do prania lub wskazywaniu zawartości substancji czynnej zawartej w produkcie biobójczym. Dopuszczalne jest stosowanie dodatkowych oznaczeń wyrażonych w jednostkach miar innych niż legalne jednostki (wymienione w załączniku nr 1 do rozporządzenia), co jest ważne w przypadku produktów udostępnianych na różnych rynkach, np. także w Rosji, czy produktów pochodzących ze Stanów Zjednoczonych. Oznaczenie wyrażone w legalnej jednostce miary ma charakter nadrzędny, w szczególności musi być wyrażane znakami nie mniejszymi niż znaki wyrażające inną jednostkę miary. Tym samym błędny jest zapis: 1,76 oz / 50 g, zaś właściwy np. 5 g (5 г). Wiele firm ma wątpliwości dotyczące oznaczania ilości nominalnej opakowania tabelek do zmywarki, kostek toaletowych pakowanych po kilka sztuk. Ustawa o towarach paczkowanych wprost wskazuję, że jeżeli opakowanie jednostkowe zawiera dwa pojedyncze opakowania lub więcej (np. tabletka do zmywarki zapakowana w folię ochronną), nieprzeznaczone do oddzielnej sprzedaży, ilości nominalne mają zastosowanie do opakowania jednostkowego, czyli wskazujemy np. 600 g. Możemy w nawiasie dodatkowo wskazać (40 x 15 g).

Znak „e” na towarach paczkowanych
W kontekście błędnego oznakowania należy również przybliżyć kwestię oznaczania towarów paczkowanych znakiem „e”. Znak „e” stosuje się do towarów paczkowanych spełniających odpowiednie wymagania, wprowadzanych do obrotu w opakowaniach jednostkowych o ilości nominalnej wyrażonej w jednostkach masy lub objętości, która jest nie mniejsza niż 5 g lub 5 ml i nie większa niż 10 kg lub 10 L. Zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o towarach paczkowanych paczkujący lub zlecający paczkowanie może na własną odpowiedzialność oznaczać znakiem „e” towary paczkowane, jeżeli procesy kontroli paczkowania produktów spełniają warunki określone w rozdziale nr 3 ustawy.

Bardzo często zdarza się, że firma nie posiada prawnie określonego systemu kontroli zgodności i stosuje zapis naśladując działania konkurencji. Dodatkowo należy pamiętać, że znak „e” (o wysokości co najmniej 3 mm) umieszcza się na opakowaniu obok oznaczenia nominalnej masy lub objętości i posiada on prawnie określony wygląd (wzór znaku „e” określa załącznik nr 3 do ustawy o towarach paczkowanych), a umieszczanie na opakowaniach znaków podobnych do znaku „e” jest zabronione i może skutkować karą grzywny. Często zdarza się, że znak „e” umieszczany jest na produktach importowanych o ilości nominalnej mniejszej niż 5 g lub 5 ml. Zgodnie z art. 21 ustawy, towary paczkowane oznaczone znakiem „e” na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego (i wprowadzone tam do obrotu) są dopuszczone do obrotu na terytorium RP bez konieczności przeprowadzania dodatkowej kontroli, a przedsiębiorcy dystrybuujący takie towary nie podlegają obowiązkowemu zgłoszeniu do organów administracji miar.

W kolejnej części cyklu zostanie omówiony temat zgłoszenia faktu paczkowania, importu lub sprowadzania towarów, odpowiedzialności za zgodność ilości rzeczywistej produktu oraz prowadzonych kontrolach przedsiębiorców. Zachęcamy do lektury.

Jednym z podstawowych zadań producenta lub import ra produktu, jakie powinien wypełnić zgodnie z rozporządzeniem REACH, jest identyfikacja produktu chemicznego, który chce wprowadzić na rynek. Identyfikacja, czyli wskazanie z jakim (chemicznie) produktem mamy do czynienia oraz zdefiniowanie go pod względem formy, w jakiej występuje. Zgodnie z wymaganiami rozporządzenia REACH produkt może spełniać definicje substancji, mieszaniny lub wyrobu. Jest to istotne, ponieważ w zależności od tego jak go zdefiniujemy, będziemy musieli spełnić różne wymagania, gdyż produkt będzie podlegać innym obowiązkom, zakazom i ograniczeniom podczas wprowadzania na rynek.

Właściwa identyfikacja produktu umożliwia nam prawne określenie wymagań dotyczących zasad jego wprowadzania, a także w przypadku jakościowego określenia substancji gwarantuje jej prawidłową i zgodną z wymaganiami rejestrację, przypisaną do właściwej substancji referencyjnej i właściwego forum wymiany informacji o substancji (forum SIEF).

Zgodnie z definicjami zawartymi w rozporządzeniu 1907/2006/WE (REACH) możemy wyróżnić trzy podstawowe postacie produktu: substancja, mieszanina i wyrób.

Substancje i mieszaniny chemiczne
Zgodnie z definicją z rozporządzenia substancja to pierwiastek chemiczny lub jego związki w stanie, w jakim występują w przyrodzie lub zostają uzyskane za pomocą procesu produkcyjnego, z wszelkimi dodatkami wymaganymi do zachowania ich trwałości oraz wszelkimi zanieczyszczeniami powstałymi w wyniku zastosowanego procesu, wyłączając rozpuszczalniki, które można oddzielić bez wpływu na stabilność i skład substancji.

Substancją będzie więc zarówno 100-procentowy etanol, jak i ropa naftowa, która składa się z ogromnej ilości przeróżnych węglowodorów, a jej skład jest uzależniony od miejsca i warunków wydobycia. Zgodnie z przyjętą definicją, substancją nazwiemy formułę powstałą w wyniku procesu produkcyjnego, w trakcie którego nastąpi reakcja chemiczna (synteza) bez względu na to, ile faktycznie związków chemicznych będzie wchodziło w jej skład lub też formułę występującą w naturze, którą za pomocą odpowiednich metod wyizolowaliśmy, np. ekstrakt z płatków róży.

Mieszaninę można określić jako formułę (formulację) powstającą w wyniku celowego zmieszania dwóch lub większej liczby substancji. W trakcie tego procesu nie zachodzi żadna reakcja chemiczna (komponenty nie reagują ze sobą), a jedynie mieszają się, czyli mamy faktycznie nadal zbiór wyjściowych substancji w jednym, końcowym produkcie.

Zgodnie z zawartą w rozporządzeniu REACH definicją substancji i mieszaniny możemy potencjalnie założyć, że identycznie wyglądający produkt może spełniać w jednym przypadku definicję substancji, a w innym mieszaniny, np. mieszanina gazów propan-butan. Jeśli mieszanina ta powstała w wyniku odpowiedniej obróbki ropy naftowej, będzie traktowana jako substancja (naturalnie występujące w przyrodzie związki chemiczne). Jednak jeśli przedsiębiorca celowo zmiesza ze sobą propan i butan, tworząc potrzebną mu formulację, to mimo że jego skład będzie identyczny jak ten pochodzenia naturalnego, produkt będzie kwalifikowany jako mieszanina.

Odpowiedzialność za prawidłową identyfikację produktu zawsze spoczywa na jego wytwórcy, gdyż tylko on zna dokładnie proces powstawania produktu i tylko on może z pełną świadomością dokonać właściwej identyfikacji.

Substancje znane i mniej znane
Ze względu na skład jakościowy i ilościowy substancje możemy podzielić na substancje dobrze określone, to znaczy substancje o określonym składzie jakościowym i ilościowym, które można w pełni zidentyfikować na podstawie parametrów identyfikacji substancji metodami fizycznymi bądź chemicznymi oraz tak zwane substancje słabo określone lub substancje zróżnicowane, określane często jako substancje UVCB (...)

Kontynuując wątek z poprzedniego artykułu, dotyczący obowiązków uczestnika przewozu towarów niebezpiecznych, pora przyjrzeć się, moim zdaniem, jednemu z podstawowych obowiązków przedsiębiorcy, którym jest szkolenie tzw. osób zaangażowanych w przewóz towarów niebezpiecznych. Owo zaangażowanie dotyczy wykonywania czynności związanych z pakowaniem, napełnianiem, załadunkiem, przewozem i rozładunkiem towarów niebezpiecznych.

Szkolenie osób zaangażowanych w przewóz towarów niebezpiecznych
Ustawa z 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych, oprócz uczestnika przewozu towarów niebezpiecznych, definiuje również osoby wykonujące czynności związane z tym przewozem, czyli osoby fizyczne zatrudnione przez uczestnika tego przewozu albo wykonujące czynności na jego rzecz. Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy osoby te mają zostać przeszkolone przed podjęciem tych czynności. Obowiązkowi szkolenia podlegają nie tylko pracownicy danego przedsiębiorcy, ale również inne osoby, które dla niego te czynności wykonują, np. na podstawie umowy zawartej z firmą zewnętrzną. Taka sytuacja najczęściej dotyczy czynności związanych z rozładunkiem towarów niebezpiecznych z cystern drogowych, a w przypadku transportu kolejowego może dotyczyć operacji związanych z przewozem po bocznicy kolejowej. W takim przypadku przedsiębiorca – uczestnik przewozu towarów niebezpiecznych, na rzecz którego określone czynności związane z przewozem są wykonywane, również powinien upewnić się, że czynności te wykonują osoby przeszklone. Szczegółowo określają to przepisy działu 1.3 ADR/RID, wprowadzając jednakże odmienny system szkolenia, szczególnie w odniesieniu do osób/pracowników wykonujących czynności bezpośrednio związane z tym przewozem (...)

BDIH (Bundesverband Deutscher Industrieund Handelsunternehmen für Arzneimittel, Reformwaren, Nahrungsergänzungsmittel und Körperpflegemittel – Narodowa Jednostka Niemieckiego Przemysłu i Przedsiębiorców Leków i Środków do Pielęgnacji Ciała) to kolejna, obok ECOCERT, jednostka certyfikująca kosmetyki naturalne.

Organizacja ta powstała w 1951 r. w Niemczech i zrzesza około 500 producentów z przemysłu farmaceutycznego, kosmetycznego oraz wytwórców żywności. Dzięki współpracy z licznymi ekspertami, instytucjami oraz władzami stowarzyszenie to wspiera producentów oraz dystrybutorów z wspomnianych wyżej branż, zarówno na płaszczyźnie przepisów prawnych, produkcji, jak i działań marketingowych.

BDIH jako organizacja non profit wszystkie dochody przeznacza na finansowanie pracy stowarzyszenia. W ramach działalności jednostki organizowane są, zgodnie z aktualną potrzebą, grupy robocze i eksperckie, których zadaniem jest omawianie, rozwiązywanie bieżących problemów oraz wątpliwości pojawiających się w branży. Ponadto przy współdziałaniu z ekspertami BDIH organizuje specjalistyczne konferencje, wspomaga swoich członków w targach oraz wydaje prasę sektorową.

Początki standardu
Narastające zainteresowanie produktami naturalnymi, które przerodziło się w stały trend wśród konsumentów, poskutkowało sformułowaniem w 1996 r., w porozumieniu z producentami kosmetyków naturalnych, odpowiednich wytycznych, dotyczących certyfikowania produktów naturalnych, nadających im znak „Kontrollierte Natur-Kosmetik”. W celu zapewnienia lepszej kontroli nad określonymi w standardzie wymaganiami BDIH utworzyło organ kontrolny IONC GmbH, który tworzą odpowiednio wykwalifikowani audytorzy.

W przypadku norm BDIH, w odróżnieniu np. od ECOCERT, nie ma obowiązku prezentowania na etykiecie procentowej zawartości substancji naturalnych oraz certyfikowanych surowców organicznych. Ponadto, aby dana firma otrzymała certyfikat, przynajmniej 60% jej produktów musi sprostać określonym wymaganiom.

W standardzie BDIH sformułowano klarowne kryteria (...)